Als leverancier van wintersport appartementen, skipassen en vermaak in Valmorel wil ik weten hoe dit meest ideale wintersportdorp is ontstaan. Daarom ging ik op onderzoek uit. Ik vond een bescheiden boekje van de vereniging van het erfgoed van Avanchers. In dit werkje vond ik de meest belangrijke ontwikkelingen die leiden naar het ontstaan van Valmorel
Dit artikel beschrijft de geschiedenis van het gebied in de periode 1860 tot ongeveer WO2. In een vervolg artikel de periode WO2 tot en met heden.
De geschiedenis van het skiën in Avanchers blijkt terug te gaan tot het einde van de 19de eeuw. Allerlei ontwikkelingen leidde uiteindelijk tot het ontstaan van het hoger gelegen gezellige en sfeervolle wintersportresort Valmorel .
Er zijn in de historie van Valmorel afwisselende periodes te onderscheiden waarin telkens keuzen gemaakt moesten worden tussen toerisme met de bouw van verschillende vakantieverblijven of terug naar voorouderlijke activiteiten zoals bijvoorbeeld landbouw en industrie in de vallei beneden het huidige Valmorel.
Uiteindelijk namen pioniers uit het laatste dorpje voor het huidige Valmorel al vroeg initiatieven richting toerisme en investeerden in de eerste mechanische liften in le Pré.
Valmorel als ideaal wintersportdorp ontstaat uiteindelijk rond Kerstmis 1976.
Vijf periodes van invloed op het ontstaan van Valmorel
Er zijn 5 specifieke periodes die van invloed zijn geweest op het ontstaan van Valmorel. Ten eerste de periode voor 1860. Op de tweede plaats het midden van de 19de eeuw tot 1914. Ten derde “het interbellum. Daarna de periode 1945 tot 1976. Tot slot de periode van de eerste jaren van Valmorel.
Daarom is dit verhaal opgebouwd in de volgende paragrafen:
- Voor 1860
- Het midden van 19 eeuw tot 1914
- Het interbellum van 1918-1940
- Van 1945 tot 1976
- De eerste jaren van Valmorel
Valmorel voor 1860
Avanchers en Valmorel liggen in de regio Savoye. Savoye is een historische regio die zich uitstrekt van de huidige Franse departementen Savoye en Haute-Savoie en de Franse natuurlijke regio Savoie-Mont Blanc en de Italiaanse regio’s Piëmont en Valle d’Aosta.
Het gebied rondom het huidige Valmorel was van 1003 tot 1416 een graafschap en in de daarna van 1416 tot 1860 een hertogdom onder het huis van Savoye van het koninkrijk Piëmont-Sardinië. Het bergachtige land dat diverse periodes van financiële moeilijkheden kende, was vaak bij gewapende conflicten betrokken.
Valmorel in het midden van 19 eeuw tot 1914
In het midden van de 19de eeuw ontdekten rijke Engelse industriëlen de Alpen en dus ook de regio waarin het huidige Valmorel zich bevindt. Ze vinden de bergen angstaanjagend, eng en beschrijven ze als een mysterieuze en vijandige wereld. Ondanks die beschrijving waren ze gek op de regio en de Alpen. Ze bezochten de Alpen in elk seizoen.
Valmorel in de Savoie
Het hertogdom Savoye werd in 1860 als gevolg van een omstreden volksraadpleging definitief aan Frankrijk afgestaan, ten minste wat betreft het Franstalig deel van het hertogdom. De Fransen splitsten het bovendien in twee departementen: Savoie en Haute-Savoie.
Sinds 1860 maakt het gebied rondom Valmorel dus deel uit van Frankrijk. In 1888 ging het Franse leger deze nieuwe grens verdedigen. Deze legereenheid, compagnie des Chasseurs, werd grotendeels gerekruteerd uit de eigen regio. Deze manschappen verbleven in forten en waren doorgewinterde bergbewoners omdat zij gewend waren aan het harde klimaat en de uitdagingen die bij de bergen horen. Er zijn in de regio nog steeds forten te vinden die voor de verdediging van die grens dienden.
Militairen op de ski’s
Ene kapitein Duhamel, lid van de compagnie, had in die tijd interesse voor het skiën zoals dat in de Scandinavische landen plaats vond. Hij introduceerde de techniek van het skiën bij de manschappen. Natuurlijk nog op houten exemplaren. Eenmaal op verlof en teruggekeerd naar hun dorpen gingen deze manschappen daar de techniek introduceren en zo organiseerden zij ook vriendschappelijke ski wedstrijden in het gebied rondom het huidige Valmorel. In Avanchers ontstond mede daarom een levendig en aantrekkelijke ski club.
Wie is Adrien Rey-Golliet
Adrien Rey Golliet (1870-1948) is in die tijd de burgemeester van Avanchers. (de voorloper van de gemeente Avanchers Valmorel) Omdat hij geboren Parijzenaar was en in Parijs een bekendheid, trokken de door hem geïnitieerde ski activiteiten in Avanchers aandacht bij de Parijzenaren. Met als gevolg dat ook de stedelingen kennis maakten met wintersport. Hoewel de lokale vrouwelijke bevolking nog niet de wintersport op de ski’s beoefenden, deden de vrouwen uit de steden dit wel.
Experiment
Adrien Rey Golliet was betrokken bij de samenleving en bij militaire inzet. In 1911, dus nog voor de Eerste Wereldoorlog, maakte hij een experiment mogelijk.
Jonge dienstplichtigen konden komen skiën in de Haute Tarentaise en vanaf 1913 ook in Avanchers (Valmorel). Deze jongeren werden ondergebracht ofwel in gastgezinnen of in de kazerne (Chambéry).
Het bleek al snel dat de gezondheidstoestand van de jonge deelnemers op een significante manier verbeterde. Daarom besloten Adrien Rey-Golliet samen met een stuurgroep om het experiment voort te zetten.
Adrien Rey-Golliet wordt door de jongere generaties herinnert als een man die zich volledig inzette voor anderen. Hij kende het ruwe leven en de waarden van de bergen. Eerlijkheid, moed, openhartigheid en doorzettingsvermogen zijn enkele eigenschappen die deze buitengewone persoonlijkheid bezat.
Visionair
Adrien Rey-Golliet was een echte visionair en een hoofdrolspeler in de verdere ontwikkeling van de Commune des Avanchers.
Zijn vader kwam oorspronkelijk uit Avanchers. Daarom bracht de kleine Adrien zijn jeugd vaak door in de bergen, waar hij het ruige leven leerde kennen.
Al vanaf jonge leeftijd is hij geïnteresseerd in het lezen van de lokale pers, nationaal en internationaal nieuws en boeken van grote auteurs.
Hij toont een groeiende belangstelling voor het onderwijs en werd op 18-jarige leeftijd benoemd tot plaatsvervangend leraar.
Als gevolg van zijn toewijding vroeg Henri Béguet (adviseur buitenlandse handel van Frankrijk) in 1907, de minister hem te bevorderen tot reserve-luitenant. Adrien Gray-Golliet werd daarna ook nog hoofdinspecteur van de lichamelijke opvoeding van de scholen van de stad Parijs en het departement Seine .
Burgemeester Avanchers – Valmorel
Hij is van 1912 tot 1919 en van 1925 tot 1944 burgemeester van Avanchers (Valmorel). In die perioden stimuleert hij de bouw van vakantieverblijven en stimuleert (school) kinderen uit Parijs om in Avanchers te verblijven. Bovendien zet hij zich in voor de ontwikkeling van het wedstrijd skiën.
Hij was degene die het skiën en het toerisme tot meer ontwikkeling bracht omdat hij zorgde voor oprichting van “centres de vacances” waarvan hij “director general” was van 1922 tot 1948.
Valmorel in het interbellum
De eerste Wereldoorlog (1914-1918) en het vertrek van de meeste mannen in de leeftijd van 18-45 jaar stopt de ontwikkeling van het skiën en remt daarmee de komst van de wintersport.
Oprichting van vakantiecentra in Avanchers – Valmorel
Maar in juli 1922, had Adrien Rey-Golliet het idee van vakantieverblijven niet losgelaten. Hij richtte een vereniging van vakantiecentra in de bergen op. Het eerste echte centrum ontstond in 1923 met toestemming van het Ministerie van Oorlog, bij kazerne St. Ruth Chamberey en was geschikt voor 160 kinderen.
Van 1923 tot 1927, werden de huizen van de heer Rey-Golliet zoals het “Maison Julie” in Avanchers voor verblijf ter beschikking gesteld. Vervolgens worden andere centra ontwikkeld. Quarante-Planes, en la Croix de Fer in 1927, du Crey en Planchamp in 1936. Meer en meer jongeren konden zo genieten van de geneugten en voordelen van de bergen rondom Valmorel.
Elk vakantiecentrum had neven functies die ter beschikking stonden voor de gemeente Avanchers. Bijvoorbeeld: in la Croix de Fer au Chef Lieu konden feesten (bruiloften, school feesten, enz.) georganiseerd worden. Het beschikte over een zwembad en een ijsbaan.
Erkenning
Ondertussen werd de vereniging en haar activiteiten wegens hun succesvolle initiatieven op 10 juni 1925 formeel erkend.
Bij de inhuldiging van het vakantiecentrum in 1927 is Jean Moulin, de subprefect van Albertville, aanwezig. Hij nam zelfs deel aan een bobsleewedstrijd.
Meer vakantiecentra
Er werden meer vakantiecentra gebouwd in de omgeving van het huidige Valmorel. Bijvoorbeeld het Centre of Vacances of Quarante-Planes. Dit centrum bestond voornamelijk uit hout. Het ontving kinderen alleen tijdens de zomerperiode. Dit centrum werd waarschijnlijk verwoest door een lawine tussen 1933 en 1935.
le Crey
In 1936 werd het Crey Holiday Centre gebouwd. Bedoeld voor de jeugdige Parijzenaren. Ook dit vakantiecentrum was alleen in de zomer geopend.
Planchamp
Het Centre de Vacances de Planchamp ontstond in hetzelfde jaar, 1936. Planchamp was een project dat onder toezicht stond van de regering van Leon Blum. Het viel op door zijn moderniteit. Zo kreeg het bijvoorbeeld een atletiekbaan. Het vakantiecentrum bood plaats aan 250 gasten. De enige moeilijkheid was echter het transport van goederen. Dit werd opgelost door de aanleg van een kabelbaan die le Crey met Planchamp verbindt.
Meerdere doelen
Naast de voordelen voor de gezondheid hadden deze verschillende centra ook een educatief doel. Namelijk het ontdekken van de natuurlijke omgeving en de geschiedenis van deze omgeving.
Daarnaast werden de centra ook ingezet voor secularisme. Joden, katholieken en protestanten werden omringd door mensen die neutraliteit toonden.
Met groei van het toerisme in het begin van de 20ste eeuw werden ook andere sportieve disciplines populair. Zoals bijvoorbeeld zweefvliegen, langlaufen, speed skiën, springen of slalom. Al deze activiteiten trokken grote belangstelling bij vooral de welgestelde Parijse bevolking.
Oprichting van de Union Sportive des Avanchers (Valmorel)
Adrien Rey-Golliet wil de naam van de oude vereniging “Le jeune Soldat” uit de vooroorlogse periode graag aanpassen in de Union Sportive des Avanchers (1931). De staatssecretaris voor lichamelijke opvoeding stemt hiermee in (1936).
Een eerste training van de nieuwe vereniging met een ambitieus team werd in 1932 gehouden. Het team met onder andere Michel Vorger, Paul Rellier, Ernest Bouvier, Pierre Bouvier, Alexander Murat en Michel Dunand. leverde de Savoie Champion in 1936 en de kampioen van Frankrijk in 1937. Het team nam aan vele competities in de Alpen deel. Zij zijn een voorbeeld voor de volgende generaties.
Elk jaar werd een groot aantal ski wedstrijden georganiseerd door de Union Sportive des Avanchers. Vooral op zondagen. Dit gebeurde veelal onder leiding van de heer Adrien Rey Golliet. Hij deed dit in samenwerking met de president van de vereniging, Adolphe Jay, en andere Parijse bekendheden. In 1937 organiseerde de vereniging de kampioenschappen van de Savoyaardse skifederatie.
Springschans in Avanchers – Valmorel
In november 1930 werd mede dankzij royale lokale donoren een eerste springschans tgebouwd. Dit gaf de beste skiërs van de vallei de mogelijkheid zichzelf te verbeteren zodat ze konden concurreren tijdens externe wedstrijden zoals bijvoorbeeld de kampioenschappen van Villard de Lans.
De kleding van de sporters, zoals gebreide truien, geborduurde armbanden en badges, werd door de vrouwen van les Avanchers Valmorel gemaakt. Het wapen van de Vereniging is ontworpen door ingenieur Henry Ancenay, op dat moment de secretaris van de Vereniging.
Saint Gervais en Moutiers-Salin in het dal van Valmorel
De krant Savoyard de Paris, opgericht in 1894, biedt Parijzenaars en Savoyaardse emigranten de mogelijkheid om het bergleven beter te leren kennen. Zo organiseert de krant in 1914 bijvoorbeeld uitstapjes per trein naar Saint Gervais en Moutiers-Salin met kortingen op alle reisklassen en daardoor ook voor de minder rijken. Léon Vercoutère, drukker en schrijver afkomstig uit les Avanchers (Valmorel) en woonachtig in Parijs stimuleert deze ontwikkeling. Het toerisme ontwikkelt zich mede hierdoor snel en aanzienlijk.
Het bergachtige terrein is steeds meer de plek waar toeristen allerlei sportieve spelen , waaronder alpinesme, ontdekken. Deze toestroom van toeristen maakte de verdere ontwikkeling mogelijk van enkele winkels. In het dorp bestaan Café Mermin, de kruidenier Hôte en de textielwinkel Bossard , evenals enkele hotels en pensions.
Het dal van Valmorel met spa bronnen
Als gevolg van het toerisme, ontwikkelt het dal zich ook met o.a. spa voorzieningen.
Antoine Borrel was President van de Algemene Raad van Savoye gedurende de periode 1920-1940. Hij stimuleerde de komst van Parijzenaren in het lager gelegen Brides met de bekende bronnen van Léchère. Zo kwamen ook de heer en mevrouw Stern naar de regio.
Mevrouw Stern, leed aan aandoeningen van de veneuze circulatie in de onderste ledematen. Op advies van president Borrel, nam zij een spa kuur van 14 dagen. De resultaten waren zo goed dat het echtpaar een klein pand kocht waar de bronnen ontsproten.
Het thermale establishment Hotel des Bains en het Hotel Radiana konden in 1927 gebouwd worden doordat de spa bronnen steeds populairder werden.
Meer over de periode hierna volgt in de loop van het wintersportseizoen.
